Birçok insanın rahatsız olduğu ayak kokusu hem utandırıcı hem de oldukça can sıkıcı bir durumdur. Bu rahatsız edici durum bir çok kişide görülmektedir. Bazı kişilerde bu durum daha ileri boyutta olabilmektedir. Her ayakta yaklaşık 250 bine yakın ter bezi bulunmaktadır. Bu ter bezleri günde yarım litre ter üretmektedir. Vücudumuzda en fazla terleyen bölgedeler ellerimiz ve ayaklarımızdır. Ellerimizde de aynı şekilde yoğun ter bezleri bulunmaktadır. Fakat eller havayla temas halinde olduğundan ayaklar kadar terlemektedir.
Bu kötü kokunun ortaya çıkmasında birkaç neden bulunmaktadır. Bu nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Bakteriler: Ayakta meydana gelen kokunun oluşma nedeni terleme sonucu ortaya çıkan bakterilerdir. Bu bakterilerin yol açtığı kötü koku özellikle çorapsız giyilen ayakkabılar da daha fazla olur. Çünkü bu durumda ayaktaki nem artar. Ölü hücre ve derideki yağlarla beslenirler ve sonrasında organik asitler üretmeye başlarlar. Bakteriler rütbeli ve kapalı ortamları çok severler ve böyle ortamlarda çok hızlı ürerler. Kıllı ayaklarda koku daha fazla olur. Çünkü kıllar yüzünden ayaklar daha az nefes alır ve bakteriler daha fazla ürerler.
Ayakkabılar: Ayakkabı seçimi bu rahatsız edici kokuyu engellemek için oldukça önemlidir. Deri ayakkabılar ayaklarınızın hava almasını ve nemin dışarı çıkmasını sağlar. Plastik, ucuz ve suni deri ayakkabılar ise kötü kokuyu emerler. Bu nedenle kaliteli ve hava alana ayakkabılar giymeye özen gösteriniz. Aynı zamanda her gün aynı ayakkabıyı giymemeye dikkat edin. 1 gün arayla giymeniz ayakkabının havalanmasını ve kötü kokuların gitmesini sağlar. Diğer bir önlem ise ayakkabılar için üretilmiş olan anti-bakteriyel sprey sıkabilir, koku önleyici krem ya da pudra sürebilirsiniz. Bu tür ayak sağlığı ürünleri kötü kokuları önlemekte oldukça etkilidir. Ayrıca ayakkabılarınızı çamaşırı makinesinde yıkamak bakterilerin ölmesini sağlamaktadır. Fakat yıkandıktan sonra tamamen kurumasını bekleyin ve öyle giyin.
Çoraplar: Pamuklu ve yün çoraplar giymek kötü kokuları önlemek açısından önemlidir. İnce çoraplar kokuya neden olabilmektedir. Pamuksu çoraplar kokuyu hapsederler ve ayaklarınızın kokmasını engellerler. Naylon çoraplar ayaklarınızın daha fazla terlemesine neden olur. Bu nedenle eğer ayaklarınızda bu rahatsız edici kokular mevcutsa nedeni kullanmış olduğunuz çoraplar olabilir. Sentetik malzemelerden üretilen çorapları kullanmamaya dikkat ediniz.
Mantar enfeksiyonu: Mantar tıpkı bakteriler gibi terleme sonucu oluşan ve aynı şekilde beslenip üreyen bir tür enfeksiyondur. Bu enfeksiyon çok sık görülen bir durumdur. Koku yapmasının yanı sıra, deride ve parmak aralarında kızarıklık, çatlama, pul pul deri ve deride soyulma görülüyorsa mutlaka doktora gitmeniz gerekmektedir. Mantar kokusu terleme kokusuna göre daha ağır bir kokudur. Bu nedenle ayak temizliğine daha fazla özen göstermelisiniz.
Hormonal değişimler: Özellikle ergenlik döneminde görülen hormonal değişimler vücutta daha fazla terlemeye yol açacağı için ayaklarda da aynı şekilde terleme ve kokuya neden olabilmektedir. Rahatsız edici kokuların hormonal değişimlere bağlı olarak oluşması bunun geçici bir durum olduğu anlamına gelmektedir.
Aşırı Terleme: Hiperhidrozis cildin aşırı terlemesi anlamına gelmektedir. Bu durum genel olarak hormonal değişimlerden etkilenir ve ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda doğuştan bir sorun olabileceği gibi menopoz, gut, diyabet, hipertiroid, alkol, stres, kaygı ve obezite gibi alt nedenlere bağlı olarak da kendini gösterebilmektedir. Bu durum vücudun yalnızca bir bölgesinde meydana gelebileceği gibi tüm vücudu da etkileyebilir.
Stres ve Kaygı: Stres ve kaygı durumunda vücudumuz adete bir tehlike pozisyonuna geçer ve ter bezlerimiz daha hızlı çalışmaya başlar. Bu durumu çok fazla yaşayan insanlarda terleme oranı yoğun olduğundan ayaktaki kötü kokunun ortaya çıkması kaçınılmazdır.
Kullanılan bazı ilaçlar:, bulantı ilaçları, ağızdan alınan diyabet ilaçları ve aspirin gibi ilaçlar normalden fazla terlemenize neden olabilir ve ayaklarınızda rahatsız edici kokuların oluşmasına neden olabilir.
Nasıl önlenir?
Ayak kokusu önlenebilecek bir durumdur. Önerilerimizi şu şekilde belirtebiliriz:
- Anti-bakteriyel ve mantar önleyici sabunlar kullanarak ayak parmak aralarınızı ve topuklarındaki ölü derileri temizleyiniz. Her gün ayaklarınızı yıkayınız.
- Ayak tırnaklarınız bakterilerin barınabileceği bir yer olduğundan uzamasına izin vermeden kesin.
- Her gün farklı çorap giyiniz. Pamuklu çorap giymeniz daha sağlıklı olacaktır.
- Her gün aynı ayakkabı giymemeye dikkat ediniz. Mümkünse 1 gün arayla giyiniz.
- Sentetik ürünlerden uzak durunuz. Deri ayakkabı giymeyi tercih ediniz.
- Yaz aylarında açık ayakkabılar ve sandaletler giymeniz kokuyu engelleyecektir.
- Ayak mantarı enfeksiyonunda şüpheleniyorsanız mutlaka doktora gidin.
- Ayak spreyleri, pudra ya da kremler kullanın.